Proje tanıtım dosyası (PTD), ÇED uygulamasının başlamasını sağlayan kilit noktaya denk düşmektedir. Çevresel etki değerlendirmesi, ancak o projeye yönelik bir tanıtım dosyası sunulması ile başlayabilmektedir. Çağımızın gereği olan kalkınma projelerini, sürdürülebilir bir çevre ile birlikte mümkün kılan ÇED uygulamaları, proje tanıtım dosyasının bakanlığa sunulması ile başlamaktadır. Bu noktada, bütün bir ÇED sürecini başlatan proje tanıtım dosyasını daha detaylı şekilde ele almak faydalı olacaktır.
PTD (Proje Tanıtım Dosyası)
Proje Tanıtım Dosyası Nedir?
ÇED uygulaması, planlanan bir projenin çevreye oluşturabileceği potansiyel olumsuz etkilerin detaylı analizler ve değerlendirmeler ile ele alınmasıdır. Proje tanıtım dosyası ise, bu detaylı analiz ve değerlendirmelerin yapılmasının gerekli olup olmadığına dair önceki sürece işaret etmektedir. Proje tanıtım dosyası, hayata geçirilmesi planlanan proje hakkında çeşitli araştırmalar içermektedir. Bu tanıtım dosyasında sunulan araştırmalar doğrultusunda ise, proje hakkında çevresel etki değerlendirmesi yapılmasının gerekli olup olmadığı ele alınmaktadır. Dolayısıyla, bakanlığa sunulan bir proje tanıtım dosyası ÇED uygulamasının kilit noktasını oluşturmaktadır diyebilmekteyiz.
PTD’ de Temel Hususlar Nelerdir?
Proje tanıtım dosyası, sürdürülebilir kalkınma planları ile sürdürülebilir çevre arasında, ÇED süreci ile kilit bir rol oynamaktadır. Bu noktada projenin ÇED sürecini gerektirip gerektirmediği, projenin özelliklerine bağlı olarak şekillenmektedir.
Proje özelliklerinde göz önünde bulundurulması gereken belli başlı hususları şu şekilde sıralayabilmekteyiz;
- Projenin kapladığı alan
- İş akım şeması ve kapasitesi
- Projede doğal kaynakların kullanımı (su kullanımı, arazi kullanımı ya da kullanılan enerji türü vb.)
- Projeye bağlı gerçekleşecek atık üretimi miktarı
- Oluşacak atıkların fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri
- Projenin gerektirdiği şekilde kullanılacak olan enerjinin teknoloji ve malzemelerden kaynaklı olarak oluşturabileceği kaza riski
Projenin temel olarak dikkat edilmesi gereken yukarıdaki hususlara göre değerlendirmesi yapılmakta ve bu doğrultuda projenin muhtemel çevresel etkilerine karşı tedbirler alınmakta, ÇED uygulaması süreci başlatılmaktadır.
Proje Tanıtım Dosyasında Değerlendirme Neye Göre Yapılmaktadır?
Proje tanıtım dosyasının sonucu gereği, ÇED süreci gerekli görülebilmekte ya da ÇED sürecine gerek duyulmayabilmektedir. Bu değerlendirmenin yapılması sırasında, projeden etkilenmesi muhtemel alanın hassasiyeti şu temel hususlar dikkate alınarak gerçekleştirilmektedir;
- Proje doğrultusunda mevcut arazi kullanımı ve arazinin kalitesi (ormanlık alanı, su alanı, su yüzeyi vb.)
- EK-V Duyarlı Yöreler Listesi gereğince; dağlık, ormanlık, sulak alanların, milli parkların, kıyı kesimlerin, belirlenmiş özel koruma alanlarının, nüfusça yoğun veya tarihsel, arkeolojik, kültürel ya da benzeri öneme sahip alanların, ağaçlandırılmış alanlar ile heyelan ve erozyon alanlarının 16/12/1960 tarihli ve 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun kapsamında korunması gerekmektedir. Bu sebeple, proje tanıtım dosyası değerlendirmesinde, projenin kanun kapsamında korunması gereken alanlardan birini kapsamadığından emin olunması oldukça önemlidir.